Cellist Jeroen den Herder: “Stilte is de mooiste muziek.”

Hoorbare eeuwigheid

Op zondagochtend 26 februari vindt in Dat Bolwerck het concert ‘Hoorbare eeuwigheid’ plaats in de serie Den Herder op Zondag van CelloWercken Zutphen. Het thema geeft aan dat muziek niet zichtbaar is, zoals een schilderij dat wel is. Artistiek leider Jeroen den Herder: “Stilte is de mooiste muziek. Klanken krijgen betekenis als we de stilte ertussen kunnen horen.”

Muziek is altijd om ons heen

Den Herder legt uit: “Grote schilders kunnen in hun kleurgebruik een achtergrondkleur naar voren brengen, zelfs zonder dat we het door hebben. Bij muziek is dat voor de oren ook zo. Het is de tijd, van de ene klank naar de andere, waardoor we de stilte levend houden en waardoor de stilte niet uit elkaar valt. Muziek is altijd om ons heen, we bevinden ons altijd in een zee van muziek, die we niet horen. We hebben daarvoor aardse gereedschappen nodig, zoals een cello en een strijkstok, en een vakman of -vrouw die vanuit een integer uitgangspunt de klanken om ons heen hoorbaar wil maken. Het ontvangen van die klanken is een van de mooiste belevenissen die er is.”

Zondagochtendritueel

De concerten Den Herder op Zondag ziet hij voor bezoekers meer als een zondagochtendritueel dan een concert: “Met z’n allen, spelers en luisteraars beleven we een magisch moment van klanken die overgaan in stilte. Dat maakt de oefening voor de luisteraar even groot als voor de speler. Langzaam of snel spel doet daar niets aan af. Het zoeken naar evenwicht, binnen de vormen die de componisten ons geven, maakt het zo ongelooflijk boeiend.”

Uitdagende composities

In ‘Hoorbare eeuwigheid’ met Den Herder op cello en Hua-Hsuan Lee (piano) zijn de gekozen composities uitdagend. Den Herder: “We zijn gewend om in structuren te denken, aan bijvoorbeeld de sonate-vorm of een symfonie. Voor deze serie concerten koos ik voor andere composities dan in de klassieke zin. In ‘Frates’ van Arvo Pärt is de tijdsbeleving een heel andere door de textuur van klank en spanning tussen de noten. In ‘Patterns in a chromatic field’ van Morton Feldman overschrijdt de vormgrens de compositie door de tijd uit te rekken.” In de compositie ‘Chanti’ voor piano door Annelies Rhebergen, te gast in het programma, is ook de aandacht die we aan het luisteren geven, maatgevend voor de muzikale beleving.

Sfeer

In Den Herder op Zondag wordt de muziek zelf niet uitgelegd in tekst. Den Herder die zichzelf een toondichter noemt: “De muziek is een aanvulling op de sfeer, een aanvulling op de zoektocht naar dát ongelooflijke wat we in de allerdiepste kern nooit zullen begrijpen.”