Een viering van de onschuld – muziek vol stilte en puurheid
In de grote traditie van de Matthäuspassion van Bach – dat ieder jaar velen ontroert en verbindt – verkende Jeroen den Herder de vraag: hoe kunnen kinderen in een wereld vol onrust en conflict hun onschuld behouden? En stel dat alle kinderen tegelijkertijd zouden zingen, wat zou dat teweegbrengen?
Het resultaat is een nieuw en uniek muzikaal verhaal dat je de kracht van stilte en kinderlijke onschuld laat ervaren. Jeroen den Herder: ‘Ontroering opent je hart en biedt ruimte aan vergeving, hoop en troost. Het brengt mensen weer met elkaar in verbinding’.
Programma
Kris Oelbrandt – Passion of Innocence (Libretto: Anneke Grunder)
Musici
Imre Ploeg – algehele leiding
Charlotte Stoppelenburg – alt-mezzosopraan
Gilad Nezer – bas-bariton
Kinderkoor De Torenvalkjes o.l.v. Kirstin Gramlich
Jeroen den Herder – cello
Ensemble CelloWercken
Laurence Gaudreau, Clara Aucejo Lafont, Irene Cancer Navarro, Jertil Oláh, Pedro do Carmo, Juan Limón Romero, Maria Soeiro, Lluïsa Paredes – cello
Hua-Hsuan Lee – piano
Over de musici
Cellist, artistiek leider CelloWercken en docent aan diverse conservatoria
Warm en expressieve alt-mezzo met een eigen timbre
Bas-bariton uit het Nederlands Kamerkoor
Hecht en professioneel octet van acht jonge, internationale cellisten
Jonge zangers onder leiding van Kirstin Gramlich
Nieuwsgierige pianiste met diep en gevoelig spelJeroen den Herder
Den Herder studeerde cum laude af bij Maria Hol, Dmitri Ferschtman en Christopher Bunting. Vervolgens werd hij leider van het Cello Octet Conjunto Ibérico, een groep met een wereldwijde reputatie als voltijds cello-ensemble. Hij won verschillende muziekprijzen, waaronder de eerste prijs van de “Postbank Sweelinck” cellocompetitie en de eerste prijs van de Stichting van het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam. Hij is een actief kamermusicus en speelde samen met musici als Janine Jansen, Igor Roma, Anner Bijlsma en als lid van het Ruysdael Kwartet trad hij op in alle grote concertzalen van Nederland (Concertgebouw), Engeland (Wigmore Hall) en Japan (Oji Hall). Hun concerten op de Amsterdamse Strijkkwartet Biënnale kregen veel lof. Tussen 1999 en 2012 was Jeroen cellist van het Nieuw Ensemble, een van de toonaangevende Nederlandse ensembles voor hedendaagse muziek.
Als artistiek leider van CelloWercken Zutphen, dat zowel het Internationale Cello Festival als de Cello Academie omvat, gaf hij hedendaagse componisten de opdracht om voor het festival te schrijven. Dit leidde tot inspirerende projecten zoals The Tibetan Book of the Death en Passion of Innocence.
Den Herder is een toegewijd docent sinds hij op 22-jarige leeftijd een professoraat aan het Utrechts Conservatorium aanvaardde. Zijn lessen zijn gebaseerd op de wisselwerking tussen geest en lichaam, en een cellotechniek geïnspireerd door zijn leermeester Christopher Bunting, een voormalige leerling van Pablo Casals. Cellospelen volgens natuurlijke principes zoals zwaartekracht, karakter en speelsheid.
"Alles is muziek, speel niet om fouten te vermijden, de delegatie van lichaamsfuncties en ademhaling" zijn enkele kernpunten die leiden tot een gezonde manier om perfectie te bereiken. Zijn belangrijkste focus is om mensen bewust te maken van wat ze precies oefenen. Hij gelooft dat bewustzijn van de eigen verbeelding, gevoelig luisteren, intuïtie en de delegatie van lichaamsfuncties de beste leermeesters voor het leven zijn.
Hij was regelmatig gastdocent aan het conservatorium van Minsk (2003-2010) en gastprofessor aan de universiteit van Tainan, Taiwan. Daarnaast gaf hij masterclasses in Nederland, België, Spanje, Duitsland, Frankrijk, China en Israël. Tegenwoordig is hij docent aan de conservatoria van Utrecht en Rotterdam.
“Ik heb Jeroen den Herder het Elgar celloconcert horen spelen met het Sint-Petersburgs Filharmonisch Orkest. Hij speelde met grote klasse en gevoeligheid, en ik geloof dat hij zich zal ontwikkelen tot een geweldige cellist.” — Yehudi Menuhin, 1995.
De muziek speelde al op jonge leeftijd al een belangrijke rol. In het gezin Den Herder spelen meerdere broers en zussen een instrument op hoog niveau. In een artikel van het magazine van het Muziekinstrumentenfonds kun je er meer over lezen >>
Charlotte Stoppelenburg
Warm en expressief, met een eigen timbre, zowel uitgebalanceerd als natuurlijk. Deze woorden beschrijven bij uitstek de klank van alt-mezzo van Charlotte Stoppelenburg. Ze combineert de klank van haar stem met een goede, gecultiveerde uitstraling en een diepgaande kennis van en liefde voor muziek.
De eigen stem en de eigen klank laten klinken: dat is de drijfveer geweest achter de ontwikkeling van Charlotte als zangeres. Vanaf de opvoeding in haar familie waar muziek en cultuur alom aanwezig waren en zijn, aan het conservatorium in Utrecht en Keulen tot uiteindelijk cum laude afgesloten studies Duits aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam, heeft het steeds betere en diepere begrip van muziek altijd centraal gestaan. Die ontwikkeling heeft geresulteerd in eerste prijzen op het Prinses Christina Concours samen met haar zus sopraan Josefien, de bijzondere Brothers & Sisters concerten, gastoptredens bij de Opera van Keulen en WDR en presentaties c.q. concerten op academisch niveau rond muziek, taal en literatuur.
Het hoge uitvoeringsniveau van Charlotte heeft menig componist geïnspireerd om speciaal voor haar te schrijven. Het is juist díe kwaliteit die uitvoeringen van haar repertoire altijd tot iets bijzonders maken. In een opera als ‘The Indifferent Lover’ is zij een persoonlijkheid, in een oratorium als de ‘Matthäus Passion’ een van de dragende solisten en in liederen als de Rückert Lieder een meeslepende verhalenverteller. Opnamen en uitvoeringen van Charlotte staan op YouTube, maar de volledige impact van haar optredens is alleen volledig te ervaren in een concert, presentatie of optreden.
Gilad Nezer
Het repertoire van bas-bariton Gilad Nezer is breed en omvat opera, modern repertoire, oratoria, barokmuziek, Joodse liturgie, kunstliederen en populaire muziek. Hij heeft een vaste plek in het Nederlands Kamerkoor en zingt daarnaast regelmatig in ensembles zoals RIAS, Het Groot Omroepkoor, Silberzee en Huelgas. Ook treedt hij regelmatig op als solist.
Gilad verdiept zich graag in het contact tussen muziek en de menselijke ziel. Hij ziet muziek, het gezamenlijk musiceren als een middel om de kwaliteit van intermenselijke communicatie te bevorderen en te stimuleren door creativiteit en emotionele verbinding te ontwikkelen. Hij geeft diverse workshops, trainingen en individuele coaching op het gebied van 'muzikale communicatie'. Met zijn KeyNote Foundation organiseert hij muzikale groepsactiviteiten en concerten voor diverse doelgroepen, waaronder psychiatrische instellingen, verpleeghuizen en asielzoekerscentra.
Ensemble CelloWercken
Dit internationale octet van acht jonge cellisten – verbonden aan de Cello Academy – heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een hecht en professioneel ensemble.
Hun passie en vakmanschap bracht hen al naar diverse podia, zoals het Internationaal Cellofestival Zutphen en producties met musici zoals Jakob Koranyi en het Kamerorkest van het Noorden.
Musici
Laurence Gaudreau
Clara Aucejo Lafont
Irene Cancer Navarro
Lluïsa Paredes
Pedro do Carmo
Juan Limón Romero
Maria Soeiro
Ana Belén Vera PinzónDe Torenvalkjes
Kinderkoor De Torenvalkjes telt circa 20 jonge zangers tussen 6 en 15 jaar oud. In drie groepen van verschillende leeftijden en niveaus gaan de kinderen aan de slag met eerst spelenderwijs leren zingen in je eigen taal. Ook noten lezen, luisteroefeningen en solfège hebben een plaats in de lessen. Uiteindelijk resulteert dit in een goede muzikale kennis en beheersing van de stem.
Alle Torenvalkjes zijn gek op zingen. Ze vinden het leuk om diep in de muziek te duiken, maar ook om veel plezier samen te hebben, samen op stap te gaan voor een concerten, festivals en uitjes.
De Torenvalkjes zingen voornamelijk in de Lebuinuskerk in Deventer. Op hoogtijdagen werken ze aan feestelijke diensten mee. Maar regelmatig zijn ze ook daarbuiten te horen. In 2022 deden ze mee aan de landelijke productie “Tijdens de Stilte”. In 2023 waren ze met het Margarethaconsort en de Lebuinuscantorij te horen tijdens de “Abendmusiken”, de grootschalige afsluiting van de Hanze-jubileumjaar. Ze doen mee met het jaarlijkse Kinderkoorfestival van OperaBallett in Amsterdam.
Het koor staat onder leiding van Kirstin Gramlich (cantor-organist). Bij bijna al hun optredens en vaak ook tijdens de repetitie worden ze begeleid door organist/pianist Wim Diepenhorst. De solfègelessen en vorming van de jongste zangers verzorgt Wilma Nijland.
Hua-Hsuan Lee
Als getalenteerd pianiste heeft Hua-Hsuan Lee op jonge leeftijd prijzen gewonnen in talrijke nationale en internationale wedstrijden, waaronder de eerste prijs van de International Cross-Strait International Music Competition (2015), de eerste prijs van de International Violin & Piano Competition of Vienna (2011), de eerste prijs van de Taiwan Music Competition (2007), de tweede prijs van de Taiwan National Student Competition (2007) en de 3ème Prix à l’unanimité van de International Music Competition (2022).
In 2016, tijdens haar masterstudie bij de Russisch-Duitse pianist Stepan Simonian aan de Hochschule für Musik und Theater Hamburg, werd haar unieke muzikale talent en haar diepgevoelige spel ontdekt door maestro Jeroen den Herder. Hierop vormde zij een cello-piano duo met Den Herder en werd zij uitgenodigd voor optredens op diverse internationale festivals in Spanje, Turkije en Nederland.
Naast haar solocarrière heeft Hua-Hsuan Lee uitgebreide ervaring als samenwerkend pianiste met veelbelovende musici en gerenommeerde docenten, waaronder Leonid Gorokhov, Jakob Koranyi, Gavriel Lipkind en Pieter Wispelwey. Sinds 2017 is zij als pianist in residence verbonden aan het Cellofestival Zutphen, waar zij zowel masterclasses als concerten begeleidt.
Als een uiterst gevoelige en enthousiaste artiest heeft zij een bijzondere intuïtie en een diepe drang om steeds nieuwe artistieke vormen van zelfexpressie te ontdekken. Haar nieuwsgierige en avontuurlijke geest bracht haar bij CelloWercken, waar zij vrijuit haar unieke stem kan laten horen en haar warme persoonlijkheid met anderen kan delen.
Een nieuwe universele passie die je uitnodigt te luisteren met je hart
Met wereldlijke teksten van onder anderen de Zutphense dichter Ida Gerhardt creëerde componist Kris Oelbrandt een universele passie, diep geworteld in de traditie van Bach. Jeroen den Herder: “Passie staat voor hartstocht – recht vanuit het hart. Het wordt gedragen door enthousiasme, door geestdrift. Muziek als taal spreekt van hart tot hart en raakt aan wat voorbij de woorden ligt: de essentie van wat iemand beweegt. Het laat de meest pure en tegelijk meest kwetsbare vorm van het ‘zijn’ klinken – vrij van oordeel en in al zijn onschuld. Dat is wat deze Passie wil uitdragen.”
“Een van de mooiste uitingen van onschuld – in muzikale zin – is het kinderkoor. Soms denk ik dat wereldvrede zou kunnen beginnen met zingende kinderen. Op zulke momenten luisteren we écht met ons hart en overstijgen we als collectief onszelf. Dat is wat ik ons allen toewens tijdens dit festival: dat we stil worden, voorbij de woorden reiken en ervaren wat de kracht van deze overgave met ons doet.”
Een bijzondere bezetting
Ook deze nieuwe Passie heeft een krachtige vertellende kracht. Alt-mezzo Charlotte Stoppelenburg en Gilad Nezer (bas-bariton) brengen het verhaal dichtbij, terwijl de sonore resonantie en gelaagde expressie van de cello’s, bespeeld door Jeroen den Herder en Ensemble CelloWercken, de emotionele diepte van de muziek versterken.
Jeroen den Herder speelt dit concert op de Walburgis-cello: één van de vier strijkinstrumenten die de Zutphense vioolbouwer Theo Dekker maakte uit een gestorven boom naast de Walburgiskerk: een krachtig symbool van iets nieuws dat tevoorschijn kan komen bij verlies. En natuurlijk klinkt er ook een kinderkoor. De Torenvalkjes uit Deventer zingen niet alleen heel graag, maar houden er ook van om vol overgave in de muziek te duiken. In deze Passie vertolken zij in het libretto ‘de stem van het volk’.
Hua-Hsuan Lee speelt tijdens het festival de Passion op de vleugel van Kees Boeke: een instrument met een bijzondere geschiedenis die draait om kinderen en samen muziek maken. Jeroen den Herder: “Kinderen rondom een vleugel, samen zingen en muziek maken – de vrijheid die dat geeft. Dat beeld wilde ik graag laten herleven. Het werd het zaadje waaruit de Passion of Innocence geboren werd”.
Componist Kris Oelbrandt is vanaf het begin af aan betrokken bij dit project. Hij leefde lange tijd als monnik en zet als componist zijn gedachten en indrukken om in muziek. Zijn betrokkenheid maakt van de Passie een diep te beleven verhaal. Zijn partner Anneke Grunder schreef het libretto. De algehele leiding van het project ligt in handen van dirigent Imre Ploeg die zich graag beweegt op het raakvlak tussen kunst, filosofie en activisme.
Bijzondere verhalen rondom deze Passie
Een nieuw leven voor een dode boom – het Walburgiskwartet
De Walburgiscello, het instrument dat Jeroen den Herder tijdens de Passion of Innocence bespeelt, maakt deel uit van het Walburgiskwartet. Over de reincarnatie van een esdoorn tot vier strijkinstrumenten is een mooie documentaire gemaakt door Sarah Marijnissen en Alexander Oey. ‘Wat zingt er’ vertelt over hoe het leven van deze boom in een gemeenschap een bron van inspiratie voor creatie is, zelfs na zijn bestaan. Een componist, een geluidskunstenaar en een cellist geraakt door de boom besluiten samen te werken aan een speciaal voor dit thema geschreven muziekstuk om de boom nieuw leven in te blazen en cultuur te laten ademen. Zo komt er een kettingreactie aan leven op gang rond de dode boom en wordt er een verband gelegd en stilgestaan bij het idee dat niets voor niets is en dat alles met elkaar in verband staat. Een ode aan de cyclus van leven en dood. Bekijk de documentaire via NPO Start >>De veugel van Kees Boeke
De Steinway-vleugel van Kees Boeke heeft de wereld rondgereisd en speelde een bijzondere rol in de verbinding met kinderen. Via Jeroen den Herder ontstond een link met de familie Boeke en hun gedachtegoed: een betere wereld begint bij een bewuste opvoeding van kinderen. In 2023 vond de vleugel zijn weg naar Zutphen, waar hij na een zorgvuldige restauratie in bruikleen werd gegeven aan CelloWercken. In een interview vertelt Jeroen den Herder over dit bijzondere instrument en de inspirerende omgeving van de vroegere Kinderwerkplaats van Kees Boeke in Bilthoven. Lees en luister via NPO Klassiek >>Woorden van Ida Gerhardt – verbonden aan Zutphen en Kees Boeke
‘Bezie de kinderen niet te klein’ – zo opent deze Passie. De poëtische teksten van Ida Gerhardt vormen de kern van dit verhaal. “De woorden van Ida Gerhardt dragen een bijzondere kracht”, alsdus Jeroen den Herder. “Ze lijken je zoveel meer te zeggen, zoals een muzikaal genie muziek tot zoveel meer maakt dan een reeks klanken”. Gerhardt woonde lange tijd in Zutphen en het bijzondere toeval wil dat zij als docent verbonden was aan de Kinderwerkplaats van Kees Boeke – de oorsponkelijke plek van de vleugel die in deze Passie te horen is. Vermoedelijk hebben deze twee bijzondere mensen vaak samen bij deze vleugel gezongen. Het slotkoor van de Passie werd door Gerhardt zelfs geschreven als verjaardagsgedicht voor Kees Boeke.