De viola da gamba blijft een wonder van puurheid in klank. De zuiverheid van de klankkleur en het feit dat het een akkoordinstrument is met fretten, maakt het een voorbeeld van schoonheid en eenvoud voor cellisten.
De cello en de gamba: ogenschijnlijk dezelfde familie, maar het ligt toch anders. De aristocratische viola da gamba vierde hoogtij in de renaissance en barok, maar raakte op de achtergrond met de komst van de populaire violoncello, een andere familietak dan de aan de contrabas gelieerde gamba.
In dit recital, door cellisten en gambisten, horen we Duo in The Style voor celli (2025) gecomponeerd door Leonid Gorokhov, en Engelse en Franse gambamuziek uit de laat-renaissance.
Programma
Leonid Gorokhov – Duo in Style
Engeland: van Elisabeth I to Charles I, een late Renaissance
Tobias Hume – (?-1645) An Almain
Tobias Hume – The Spirit of Gambo
Christopher Simpson – (?-1669) Division in F major for two division violsFrankrijk: tussen Lodewijk XIII en Lodewijk LV, extreem raffinement
Mr. de Ste. Colombe (?-1701?) – Concert à 2 Violes Egales N.44
Tombeau les regrets – Cloches ou Carillon – Apel de Charon – Les Pleurs – Les Joyes des Elizées
Antoine of J. Baptiste? Forqueray (1672-1745/1699-1782) – uit Pièces à trois violes (Manuscript MS 135, Lille) (arr. Paolo Pandolfo)
Allemande – Sarabande – Courante
Musici
Leonid Gorokhov – cello
Jeroen den Herder – cello
Paolo Pandolfo – viola da gamba
Amélie Chemin – viola da gamba
Tijdens het festival kun je genieten van drie prachtige recitals
Wil je ze alle 3 bijwonen? Kies dan voor het combiticket ‘3 Recitals’ en profiteer van een korting. De recitals vinden plaats op donderdag, vrijdag en zaterdag. Steeds om 16:30 uur in de St. Janskerk.
Over de musici
Geroemd om zijn expressieve spel en uitzonderlijke techniek
Cellist, artistiek leider CelloWercken en docent aan diverse conservatoria
Al meer dan 30 jaar een van de meest toonaangevende solisten op de viola da gamba
Franse gambist en een actieve kracht binnen de Europese oude muziekwereldLeonid Gorokhov
De Russische cellist Leonid Gorokhov, geroemd om zijn expressieve spel en uitzonderlijke techniek, wordt vaak vergeleken met de legendarische Emanuel Feuermann. Hij werd geboren in Sint-Petersburg (destijds Leningrad) en begon op zevenjarige leeftijd met cello spelen. Hij studeerde bij Anatoli Nikitin aan het Rimsky-Korsakov Conservatorium en volgde masterclasses bij Daniil Shafran.
Gorokhov won prestigieuze prijzen, waaronder de Grand Prix en Eerste Prijs van het Concours de Genève – als enige Russische cellist ooit. In 1995 ontving hij de Cultural Achievement Prize van de European Association for Encouragement of the Arts voor zijn uitzonderlijke talent.
Zijn doorbraak kwam in 1991, toen hij als solist optrad met de Sint-Petersburg Filharmonie onder leiding van Lord Yehudi Menuhin. Menuhin werd zijn mentor en nodigde hem uit als docent aan de Yehudi Menuhin School in het Verenigd Koninkrijk. Dit bood Gorokhov de kans om met grote orkesten te spelen en met Menuhin samen te werken als solist en kamermusicus.
Hij speelde onder meer met de Berliner Philharmoniker, de Sint-Petersburg Filharmonie en het Royal Philharmonic Orchestra. Zijn repertoire omvat werken van Haydn, Schumann en Dvořák tot Walton en Lutosławski. Gorokhov keert regelmatig terug naar Rusland voor optredens, zoals de Russische première van Sonata Notturna van Nicholas Maw in Moskou. Naast zijn carrière als solist is hij gepassioneerd over kamermuziek en werkt hij graag samen met zowel jonge talenten als ervaren musici. Sinds 2008 is hij professor aan de Hochschule für Musik, Theater und Medien in Hannover.
Jeroen den Herder
Den Herder studeerde cum laude af bij Maria Hol, Dmitri Ferschtman en Christopher Bunting. Vervolgens werd hij leider van het Cello Octet Conjunto Ibérico, een groep met een wereldwijde reputatie als voltijds cello-ensemble. Hij won verschillende muziekprijzen, waaronder de eerste prijs van de “Postbank Sweelinck” cellocompetitie en de eerste prijs van de Stichting van het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam. Hij is een actief kamermusicus en speelde samen met musici als Janine Jansen, Igor Roma, Anner Bijlsma en als lid van het Ruysdael Kwartet trad hij op in alle grote concertzalen van Nederland (Concertgebouw), Engeland (Wigmore Hall) en Japan (Oji Hall). Hun concerten op de Amsterdamse Strijkkwartet Biënnale kregen veel lof. Tussen 1999 en 2012 was Jeroen cellist van het Nieuw Ensemble, een van de toonaangevende Nederlandse ensembles voor hedendaagse muziek.
Als artistiek leider van CelloWercken Zutphen, dat zowel het Internationale Cello Festival als de Cello Academie omvat, gaf hij hedendaagse componisten de opdracht om voor het festival te schrijven. Dit leidde tot inspirerende projecten zoals The Tibetan Book of the Death en Passion of Innocence.
Den Herder is een toegewijd docent sinds hij op 22-jarige leeftijd een professoraat aan het Utrechts Conservatorium aanvaardde. Zijn lessen zijn gebaseerd op de wisselwerking tussen geest en lichaam, en een cellotechniek geïnspireerd door zijn leermeester Christopher Bunting, een voormalige leerling van Pablo Casals. Cellospelen volgens natuurlijke principes zoals zwaartekracht, karakter en speelsheid.
"Alles is muziek, speel niet om fouten te vermijden, de delegatie van lichaamsfuncties en ademhaling" zijn enkele kernpunten die leiden tot een gezonde manier om perfectie te bereiken. Zijn belangrijkste focus is om mensen bewust te maken van wat ze precies oefenen. Hij gelooft dat bewustzijn van de eigen verbeelding, gevoelig luisteren, intuïtie en de delegatie van lichaamsfuncties de beste leermeesters voor het leven zijn.
Hij was regelmatig gastdocent aan het conservatorium van Minsk (2003-2010) en gastprofessor aan de universiteit van Tainan, Taiwan. Daarnaast gaf hij masterclasses in Nederland, België, Spanje, Duitsland, Frankrijk, China en Israël. Tegenwoordig is hij docent aan de conservatoria van Utrecht en Rotterdam.
“Ik heb Jeroen den Herder het Elgar celloconcert horen spelen met het Sint-Petersburgs Filharmonisch Orkest. Hij speelde met grote klasse en gevoeligheid, en ik geloof dat hij zich zal ontwikkelen tot een geweldige cellist.” — Yehudi Menuhin, 1995.
De muziek speelde al op jonge leeftijd al een belangrijke rol. In het gezin Den Herder spelen meerdere broers en zussen een instrument op hoog niveau. In een artikel van het magazine van het Muziekinstrumentenfonds kun je er meer over lezen >>
Paolo Pandolfo
Al meer dan dertig jaar behoort Paolo Pandolfo tot de toonaangevende solisten op de viola da gamba. Zijn diepgaande liefde voor het instrument leidde tot een intensieve verkenning van zowel de historische als expressieve mogelijkheden van de gamba.
Na ervaring in zowel jazz als klassieke muziek betrad Pandolfo rond 1979 de wereld van de oude muziek, samen met violist Enrico Gatti en klavecinist Rinaldo Alessandrini. Hij studeerde bij Jordi Savall aan de Schola Cantorum Basiliensis en werd van 1982 tot 1990 lid van Hespèrion XX, waarmee hij wereldwijd optrad en talloze opnames maakte.
Zijn solocarrière kreeg in 1990 een impuls met de publicatie van de C.P.E. Bach-sonates voor viola da gamba. In datzelfde jaar werd hij benoemd tot professor aan de Schola Cantorum Basiliensis, waar hij sindsdien de traditie van onderzoek en onderwijs in oude muziek voortzet.
Pandolfo heeft een uitgebreid oeuvre aan opnames, met een focus op het solo-repertoire voor viola da gamba, waaronder werken van Marais, Forqueray, Sainte-Colombe, Hume, Abel en J.S. Bach. Zijn bewerking van Bachs Zes Cellosuites wordt beschouwd als een essentiële aanvulling op elke Bach-discografie.
Zijn fascinatie voor historische improvisatie leidde tot projecten als Improvisando: de jazz van de 17e eeuw. Ook werkt hij met moderne composities, waaronder Travel Notes en Violatango. Zijn opnames zijn bekroond door toonaangevende muziekbladen.
Recente projecten omvatten "Regina Bastarda", een onderzoek naar virtuoze Italiaanse gambamuziek rond 1600, en "A Sentimental Journey", met preklassieke sonates van Carl Friedrich Abel. Daarnaast nam hij de complete Lyra-Viol werken van Alfonso Ferrabosco op (To the World).
Pandolfo geeft wereldwijd concerten en masterclasses. Zijn missie is het slaan van bruggen tussen verleden en heden, waarbij hij historische authenticiteit combineert met spontane expressie en improvisatie.
Amélie Chemin
De Franse gambist en cellist Amélie Chemin begon haar muzikale opleiding in Caen en Lyon, waar ze met lof afstudeerde in cello en kamermuziek. Haar passie voor de viola da gamba ontstond na een zomeracademie bij Jérôme Hantaï, waarna ze studeerde bij Emmanuelle Guigues in Lyon. In 2003 werd ze leerling van Paolo Pandolfo aan de Schola Cantorum Basiliensis, waar ze in 2008 afstudeerde. Daarnaast volgde ze lessen barokcello bij Petr Skalka en specialiseerde ze zich in renaissancegamba en middeleeuwse vedel bij Randall Cook. Ze volgde masterclasses bij onder anderen Jordi Savall, Marianne Muller en Philippe Pierlot.
Sinds 2003 is Chemin een actieve kracht binnen de Europese oude muziekwereld en werkte ze samen met dirigenten en solisten als William Christie, Ton Koopman, Jordi Savall en Andreas Scholl. In 2008 combineerde ze haar expertise in gamba en cello in een onderzoek naar de romantische arpeggione, waarmee ze Schuberts beroemde sonate uitvoerde op een reconstructie van dit zeldzame instrument.
Chemin trad op en nam op met Paolo Pandolfo, onder meer in Couperins duo’s voor twee viola da gamba en Marais’ Pièces à deux Violes (1689). Naast hun samenwerking als duo is ze sinds 2008 zijn pedagogisch assistent bij zomercursussen en masterclasses.
Ze speelt en werkt met ensembles als La Cetra Barockorchester Basel, Il Profondo, Mare Nostrum en L’Achéron en trad op in heel Europa, Turkije, Rusland, Japan en Noord- en Zuid-Amerika. Haar opnames verschenen bij Deutsche Grammophon, Ricercar, Glossa en ORF.